Keywords
Critical Mass
Social Movement
Collective Action
How to Cite
Abstract
27 Mayıs 2013'te Gezi Parkı'nda tarihi parka AVM yapılmasını protesto etmek için düzenlenen miting, gençlerin 1968 Türkiye kuşağına göre apolitik olduğunun iddia edildiği bir dönemde farklı yaş, sınıf ve siyasi görüşten katılımcı sayısının giderek artmasıyla ülke çapında kolektif bir harekete dönüştü. Bu olgu, o dönemlerde sadece uluslararası basın ve haberlerin ilgisini çekmemiş, aynı zamanda akademik çalışmalar için öne çıkan ve tercih edilen bir konu haline gelmiştir. Bu sebeple, Gezi Ayaklanması'nı ve Gezi katılımcılarının profilini, psikolojisini ve motivasyonunu inceleyen çok sayıda yayın bulunmaktadır. Literatür taraması yoluyla toplanan verileri analiz ederken Kritik Kitle teorisini kullanan bu çalışma, 2013 Gezi protestolarının Türk siyasi ve toplumsal tarihinin en büyük toplumsal hareketi olarak nasıl ortaya çıktığını anlamak için farklı motivasyonlara sahip heterojen katılımcı profillerinin kolektif eylemini ve karşılıklı bağımlılığını incelemektedir. Bu çalışma, günümüz Türkiye'sindeki hoşnutsuzluk oranının 2013'ten çok daha yüksek olmasına rağmen, neden büyük çaplı bir gösteri olmadığını tam olarak cevaplamayı amaçlamamaktadır. Ancak Kritik Kitle teorisi, Soğuk Savaş sonrası, ayaklanmalara önderlik eden bir siyasi lider ve örgütün olmadığı bir dönemde toplumsal hareketlere kitlesel katılımı yorumlamak için kesinlikle yeterli altyapıyı sağlamaktadır.
References
Akpınar, T. [@TaylanAkpınar]. (2016, May 31). Hasta Siempre - Comandante Che Guevara (Gezi Parkı Direnişi) [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=yJbyJh18BCs.
Bayat, A. (2017). Revolutions without Revolutionaries: Making Sense of the Arab Spring. Stanford University Press.
Baysu, G. (2017, April). Gezi Protestolarına Katılanların Politik Profilleri ve Demokratik Tutumları/ Political Profiles and Democratic Attitudes of the Participants in the Gezi Protests. Türk Psikoloji Yazıları, 20(1), 78-91.
Constitution of the Republic of Turkey, 7 November 1982, https://www.refworld.org/docid/3ae6b5be0.html.
Eken, B. (2014). The Politics of the Gezi Parkı Resistance: Against Memory and Identity. South Atlantic Quarterly, 113(2), 427-436.
Erdoğan, E. (2015). Siyasal Psikoloji Siyasal Katılım Hakkında Ne Öğretebilir? Gezi Protestoları'na Katılanlar Üzerinden Bir Değerlendirme/ What Can Political Psychology Teach About Political Participation? An Evaluation of Participants in the Gezi Protests. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 3(1), 31-58.
European Union: European Parliament, European Parliament Resolution on the Situation in Turkey, 13 June 2013, RC-B7-0305/2013, https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-7-2013-0277_EN.html
Kurzman, C. (2005). The Unthinkable Revolution in Iran. Harvard University Press.
Macy, M.W. (1990). Learning Theory and the Logic of Critical Mass. American Sociological Review, 55(6), 809–826.
Marwell, G. & Oliver, P. (1993). The Critical Mass Theory in Collective Action: A Micro-Social Theory. Cambridge University Press.
Marwell, G., Oliver, P. E., & Prahl, R. (1988, November). Social Networks and Collective Action: A Theory of the Critical Mass. III. American Journal of Sociology, 94(3), 502-534.
Ökten, A. N., Kurtarır, E., & İnal Çekiç, T. (2013). Katılımın Yokluğunda Gezi'de Direniş / Gezi Resistance in the Absence of Participation. Tmmob Şehir Plancıları Odası, 23(1), 45-51.
Oliver, P. (2013). Critical mass theory. In D. A. Snow, D. D. Porta, B. Klandermans, & D. McAdam (Eds.), TheWiley-Blackwell Encyclopedia of Social and Political Movements (pp. 285-289). New Jersey: Willey-Blackwell.
Oliver, P., Marwell, G., & Teixeira, R. (1985, November). A Theory of the Critical Mass. I. Interdependence, Group Heterogeneity, and the Production of Collective Action. American Journal of Sociology, 91(3), 522-556.
Sallan Gül, S., Sezer, M., & Kahya Nizam, Ö. (2015). Eylemcilerin Gözünden Bir Sosyal Hareket ve Kent Hakkı Talebi Olarak Taksim Gezi Parkı Eylemleri/ Taksim Gezi Park Protests as a Social Movement and a Demand for the Right to the City through the Eyes of Activists. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(22), 1-28.
Viynis. (2014, January 25). Grup Yorum - Çav Bella (GEZİ PARKI) [Video]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=yIc6SymJYKs
Yörük, E. (2014). The Long Summer of Turkey: The Gezi Uprising and its Historical Roots. South Atlantic Quarterly, 113(2), 419-426.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.
Copyright (c) 2023 Journal of TAM Academy
