Anahtar Kelimeler
Komedi
Mizah
Özdeşlik
Özdeşsizlik
Sosyolojik Analiz
Kaynak Göster
Özet
‘Komedi nedir?’ sorusunun cevabı, filozofların Aristoteles’ten beri açıklamaya çalıştıkları ancak kolay bir formülle ifade edilememiş bir konudur. Farklı türleri olmasına karşın genel anlamda yapısı ve sonuyla tanımlanan komedi, gülme eylemine yöneliktir ve yaşamın gülünç taraflarını ele alması yönüyle tragedyanın zıddı bir duruş sergilemektedir. Tragedyanın kahramanla kurduğu özdeşleşme ilişkisinin tersine komedi figürünün ne dış dünya ne de özellikleriyle özdeşleşmemesi, gülmek için gerekli olan eleştirel mesafeyi sağlayabilmektedir. Mutlakla öznellik arasındaki özdeşsizlik ilişkisinin getirdiği eleştirel ve muhalif yapı, komedi sinemasında da popüler bir şekilde kullanılmıştır ve bu çalışmanın amacı da özdeşsizlik ilkesine dayanan komedinin sinemadaki temsilini incelemektir. Literatür araştırmasının yapıldığı çalışmada tesadüfi olmayan amaçlı örneklem tekniği kullanılarak belirlenmiş olan 2006 yılı yapımı “BORAT: Şanlı Kazakistan Milletinin Çıkarlarını Arttırmak İçin Amerikan Kültürünün İncelenmesi” adlı film komedi ve özdeşsizlik ilişkisi çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu çerçevede sosyolojik analiz yöntemiyle film çözümlenirken filmin anlatı yapısı, kullanılan mizah söylemleri ve komik figürün hiçbir şeyle özdeş olmama hali ortaya konulmaktadır. Filmin bu şekilde incelenmesi yoluyla, özdeşsizliğe dayanan komedinin eleştirel zemini sağlayarak toplumu nasıl etkilediği ve tartışmacı düşünmeye teşvik ettiği gösterilmektedir.
Referanslar
Lawsuits the ‘Borat’ Movies Have Gotten Sacha Baron Cohen In. (2020, Ekim 22). Haziran 14, 2022 tarihinde Decider: https://decider.com/2020/10/22/borat-lawsuits-sacha-baron-cohen/ adresinden alındı
Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın Diyalektiği. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
Akerson, T. (1966). Türk Sinemasında Eleştiri. Yeni Sinema Dergisi, 3, 35-37.
Alznauer, M. (2021). Hegel on Tragedy and Comedy, New Essays. State University of New York Press.
Aristoteles. (2013). Poetika Şiir Sanatı Üzerine. Can Sanat Yayınları.
Austerlitz, S. (2010) Another fine mess: A history of American film comedy. Chicago Review Press.
Bergson, H. (2014). Gülme Gülüncün Anlamı Üzerine Deneme. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları .
Biryıldız, E. (2002). Örneklerle Türk Film Eleştirisi. Beta Yayınları.
Bu da oldu: Borat’ın Kazakistan milli marşı kürsüde. (2012, Mart 25). Mayıs 22, 2022 tarihinde Yeşil Gazete: https://yesilgazete.org/bu-da-oldu-boratin-kazakistan-milli-marsi-kursude/ adresinden alındı
Carpenter, P. (2017). Examining Borat and His Influence on Society. Taboo: The Journal of Culture and Education, 11(1), 15-26.
Corrigan, T. (2018). Film Eleştirisi Elkitabı. Dipnot Yayınları.
Diken, B. & Laustsen, C. B. (2016). Filmlerle Sosyoloji. Metis Yayınları.
Finkelstein, N. H. (2010). Jewish COMEDY STARS: Classic to Cutting Edge. Kar-Ben Publishing.
Gold, B. (2013). Women and Comedy içinde Comedy in Ancient Greece and Rome, What Was Funny, Whose Humor Was It, and How Do We Explain the Jokes Without Killing Them?. Fairleigh Dickinson University Press
Gürler, T. (2020). Dünyanın Kalbi: Kazakistan. Galeati Yayıncılık.
Heller, A. (2005). Immortal Comedy: The Comic Phenomenon in Art, Literature, and Life. Lexington.
Hobbes, T. (1992). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. Yapı Kredi Yayınları
How does Borat not get sued. (2020, Kasım 1). Aralık 1, 2020 tarihinde Sanicki Lawyers Hukuk Bürosu: https://sanickilawyers.com.au/news/how-does-borat-not-get-sued-sacha-baron-cohen-hasnt-lost-a-borat-lawsuit-yet-and-heres-why/ adresinden alındı
Kalkan, F. (1988). Türk Sineması Toplumbilimi. Ajans Tümer Yayınları.
Kaplan, S. (2013). The Hidden Tools of Comedy The Serious Business of Being Funny. Michael Wiese Productions.
Kellner, D. (2013). Sinema Savaşları. Metis Yayınları.
Kesici, A. K. (2003). Dün Bugün ve Hedefteki Kazakistan. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
Lalo, A. (2009). Borat as Tragicomedy of Anti US-Americanism. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 11(2). 1-8.
Langdale, A. (2002). Hugo Munsterberg on Film the Photoplay: A Psychological Study and Other Writings. Routledge.
Low, B., & Smith, D. (2017). Borat and the Problem of Parody. Taboo: The Journal of Culture and Education, 11 (1). https://doi.org/10.31390/taboo.11.1.06
Morreall, J. (2009). Comic Relief A Comprehensive Philosophy of Humor (New Directions in Aesthetics). Wiley-Blackwell.
Mousseau-Douglas, E. (2008). What’s So Funny: Comedy in America. The Morning Side Review, 4, 37-44.
Nikulin, D. (2014). Comedy, Seriously / A Philosophical Study. Palgrave Macmillan.
Novak, W. & Waldoks, M. (1990). The Big Book of Jewish Humor. HarperCollins Publishers.
Özden, Z. (2020). Film Eleştirisi / Film Eleştirisinde Temel Yaklaşımlar ve Tür Film Eleştirisi. İmge Yayınları
Palmer, J. (1994). Taking Humour Seriously. Routledge.
Ridanpää, J. (2014). ‘Humour is serious’ as a geopolitical speech act: Imdb film reviews of sacha baron cohen’s the dictator. Geopolitics, 19(1), 140-160. https://doi.org/10.1080/14650045.2013.829819
Şentürk, R. (2021). Gülme Teorileri. Pruva Yayıncılık.
Silberbusch, O. C. (2018). Adorno’s Philosophy of the Nonidentical: Thinking as Resistance. Palgrave Macmillan.
Stein, J. (2020). In Reversal, Kazakhstan Now Embraces ‘Borat’. New York Times NY Edition Print.
Tarımcıoğlu, H. (2019). Özdeşlik i̇lkesi sorunu ve yansımalı olmayan mantıklar. Felsefe Arkivi - Archives of Philosophy, 51. https://doi.org/10.26650/arcp2019-5117
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
Telif Hakkı (c) 2023 TAM Akademi Dergisi
