Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına girerken Toplumsal Araştırmalar Merkezi (TAM) olarak TAM Akademi dergimizin ikinci cildinin ikinci sayısını bilim dünyasıyla buluşturmaktan büyük sevinç duyuyoruz. Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılının kutlandığı bu özel senede, TAM da 19-21 Mayıs 2023 tarihlerinde Antalya’nın Kaş ilçesinde düzenlediği 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi’yle bir bilim şöleni gerçekleştirdi. “Cumhuriyet ve Getirdikleri” temasıyla düzenlenen Kongre, aynı zamanda Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin Cumhuriyetimizin 100. yılına armağanıydı. Cumhuriyetimizin banisi Büyük Türk’ün ebediyete uğurlanışının 85. Yıldönümünde, Kasım 2023 tarihli dördüncü sayımız vesilesiyle ilk Cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal Atatürk’ü de rahmet ve minnetle bir kez daha anıyoruz.
Büyük bir coşku ve özlemle geçen 2023 yılı içinde yayınladığımız bu sayımızda siz değerleri okurlarımızı beş makale ve bir kitap eleştirisiyle buluşturmaktan ayrıca kıvanç duyuyoruz. Dergimizin bu sayısında ilk makale N. Hanzade Uralman’a ait. Uralman, “Ulusal Kimlik Çekiciliği Bakımından Türkiye İş Bankası Reklam Filmlerinin Analizi” başlıklı makalesinde Türkiye’de kuruluş amaçları ve değerleri bakımından cumhuriyet tarihi ile doğrudan ilişkili köklü bazı markaların kuruldukları günden itibaren bu kimlik öğelerini sürdürülebilir bir iletişim stratejisine dönüştürdüğünü belirterek 1924 yılında kurulan İş Bankası’nın da Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinin temsillerinden biri olarak iletişim uygulamalarında ulusal kimlik öğelerini sürekli kullanan markalardan biri olduğunu ifade ediyor. Uralman, Türkiye İş Bankası’nın televizyonda gösterilen ve Youtube’da paylaşılan reklam filmlerinin mesajlarında yer verilen ulusal kimlik öğelerini tespit etmek ve bu mesajlarla cumhuriyetin hangi değerlerini günümüze değin topluma aktardığını tespit etmeyi amaçladığı çalışmasında Ulusal Kimlik Çekiciliği Kodları çerçevesinde çözümlediği içeriklerle Türkiye Cumhuriyeti’nin değerlerini ortaya koyuyor. Dergimizin bu sayısında yer alan ikinci makale ise Hüdai Ateş imzasını taşıyor. Ateş, “Kameraların Ardındaki Doğu: Belgesel Filmlerde Oryantalist Stereotipler” başlıklı eserinde belgesel filmler ve oryantalist stereotipler ilişkisini Doğu toplumlarının konu edinildiği filmler aracılığıyla ortaya koymayı amaçlıyor. Bazen bilinçli bazen de bilinçsiz bir şekilde, belirli önyargıların ve stereotiplerin kullanıldığını belirten Ateş, bu durumun Doğu toplumlarının konu edinildiği filmlerde de görüldüğünü ve temsil edilen Doğu topluluklarına dair genellemeleri ve basitleştirmeleri beraberinde getirdiğini savunuyor.
Üçüncü makale ise Selameddin Baysal’a ait. “Salgın Hastalıklarla Dini Başa Çıkmada Geleneksel Tedavi Sistemlerinin Yeri ve Önemi” başlıklı makalesinde Baysal; Mısır, Afrika, Hindistan, Çin, Türkiye gibi ülkelerdeki geleneksel tedavi sistemlerinin dününü, bugünü ve yarınını sosyolojik, dini ve psikolojik açıdan ele alıyor. Çalışma ayrıca geleneksel tedavi sistemlerini, başa çıkma ve dini başa çıkma kavramları bağlamında değerlendiriyor. Dördüncü makalenin yazarı Aynur Köse. Köse, “Kaos Teorisi Perspektifinde Covid-19: Düzensizliğin Düzeninde Keşfedilen 'Yeni Normal’” başlıklı eserinde kapsamı ve yayılma hızı nedeniyle Covid-19 salgınının, küresel çapta kaos yaşanmasına neden olan bir kriz dönemi olarak tarihteki yerini aldığını belirtiyor.
Bilinen ve alışık olunan normal ve rutinleri altüst eden salgın sürecinin yaşamın farklı normlar etrafında yeniden inşa edilmesini zorunlu kılarken küresel olarak düzensizliğin içinde yeni bir düzen ve yeni normaller keşfedilmesine yol açtığını ileri süren Köse, pandemi sürecinde yaşananları kaos teorisi perspektifinden ele alıyor ve yeni bir düzen kurma çabası olarak “yeni normal” kavramına odaklanıyor. Çalışmada pandemiye uyumlanma ve yaşanan karmaşayı aşmaya yönelik olarak hayatın parçası olmaya başlayan yeni normallerin neler olduğu ve nasıl algılandığı üzerinden sürecin betimsel bir analizi yapılıyor. Beşinci ve son makale ise Uğur Boyalı ve Celalettin Aktaş’ın “Dijital Oyun ve Sosyal Etkileşim” başlıklı eseri. Boyalı ve Aktaş bu çalışmalarında dijital oyunların dünyada ve ülkemizde giderek ilgi çekmesi ve oyun pazarının giderek genişlemesine vurgu yaparak dijital oyun aracılığıyla giderek farklı yaş gruplarından insanların sanal ortamlarda oyun aracılığıyla etkileşime girdiklerini belirtiyorlar. Bu çerçevede oyun kavramını ve oyunun gelişimini dijital oyun, türleri ve dijital oyun ile sosyal etkileşim kapsamında argümantatif bir metotla inceliyorlar.
Tüm bu makalelerin yanı sıra dergimizin bu sayısında Ekin Kadir Selçuk, Utah Üniversitesi’nde yaptığı doktora çalışmasını 2013 yılında Syracuse Üniversitesi Yayınları’ndan çıkaran Hale Yılmaz’ın 2023 yılında Bilgi Üniversitesi Yayınları tarafından Türkçe olarak yayınlanan “Türk Olmak: Erken Cumhuriyet Döneminde Milliyetçi, Reformlar ve Kültürel Tartışmalar 1923-1945” başlıklı eserini inceliyor. Yılmaz’ın Cumhuriyet modernleşmesini moda, tüketim, dil, gündelik hayat gibi sosyo-kültürel alanda yaşanan değişimler kapsamında ve devlet idarecileriyle yurttaşlar arasında yaşanan karşılıklı gerilimler, çelişkiler, müzakereler ve etkileşimler çerçevesinde ele aldığı eser üzerine Selçuk’un kaleme aldığı “Türk Olmak: Erken Cumhuriyet Döneminde Türk Modernleşmesi Gündelik Hayatta Nasıl Deneyimlendi?” başlıklı kitap kritiği erken Cumhuriyet dönemini farklı bir bakış açısıyla bir kez daha okumamıza imkan veriyor. Dergimizin dördüncü sayısını bilim dünyasının istifadesine sunarken bu sayıda emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum. Toplumsal Araştırmalar Merkezi ve verimlerine toplumsalarastirmalarmerkezi.org, tamde.org ve tamuskon.org web siteleriyle sosyal medya hesaplarından ulaşabilirsiniz.
Prof. Dr. Mustafa Yılmaz
Baş Editör
